تغییرات مکانی برخی خصوصیات درختان پسته در باغ های منطقه ی کوثرریز رفسنجان

چکیده: با توجه به اهمیت اقتصادی پسته در ایران و استقرار بسیاری از باغ های پسته در اراضی خشک و شور، داشتن اطلاعات کافی از خصوصیات درخت های پسته ی کاشته شده در این گونه خاک ها و بررسی ارتباط یا عدم ارتباط آن ها با برخی خصوصیات خاک، می تواند به مدیریت صحیح کشاورزی در این مناطق کمک نماید. لذا این پژوهش، با هدف ارزیابی و تحلیل تغییرات مکانی برخی خصوصیات درخت های پسته در منطقه ی کوثرریز رفسنجان انجام شد. اندازه گیری خصوصیات ظاهری و نمونه برداری از برگ (اوایل مردادماه) به صورت شبکه ای منظم با فواصل 500 متری و در 96 نقطه انجام گردید. داده های آزمایش پس از بررسی نرمال بودن، مورد تجزیه و تحلیل زمین آماری قرار گرفتند. مدل واریوگرام ها توسط نرم افزار gs+ رسم و به‎منظور پهنه بندی از تخمین گر کریجینگ معمولی استفاده گردید. نتایج نشان داد که مقادیر خصوصیات ظاهری درخت ها شامل ارتفاع گیاه، محیط تنه، قطر سایه انداز، طول شاخه های جدید، تعداد جوانه های سال آینده، سطح برگ و عملکرد از قسمت های جنوبی به سمت مرکز و شمال منطقه، افزایش می یابد. با توجه به نتایج پژوهش های قبلی روی خاک های همین منطقه و استفاده از آزمون پیرسون و اسپیرمن، هم بستگی معنی دار منفی بین این خصوصیات ظاهری با درصد وزنی سنگریزه، شن و شوری خاک به دست آمد. هم چنین غلظت عناصر نیتروژن، منیزیم، مس و روی در برگ درخت‎های منطقه ی مورد مطالعه، کمتر از حد بهینه بود درحالی که در قسمت های شرقی و شمال شرقی این منطقه، سمیت بور مشاهده شد. بر اساس آزمون اسپیرمن و پیرسون مشخص شد بین غلظت فسفر و روی در برگ و بین غلظت بور برگ و عملکرد هم بستگی معنی دار منفی وجود داشت. در نهایت نتایج نشان داد که از بین فاکتورهای خاکی بررسی شده در پژوهش های قبلی و این پژوهش و تجزیه برگ احتمالاً مهم ترین فاکتورهای محدودکننده ی عملکرد پسته در این منطقه به ترتیب درصد وزنی سنگریزه خاک و شوری می باشد.